Wspomnienie o Stanisławie Firszcie (1955–2025)

Zmarł nasz przyjaciel – miłośnik historii i rodu Schaffgotschów 

1 lipca 2025 roku zmarł Stanisław Firszt – archeolog, muzealnik, regionalista, wieloletni dyrektor Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, a później dyrektorka w Muzeum Przyrodniczym. Zmarł człowiek, który całe swoje życie poświęcił Dolnemu Śląskowi i jego dziedzictwu. Ale dla mnie – i dla wielu – to nie był tylko badacz, muzealnik, autor setek publikacji. To był Staszek.

 Łączyła nas nie tylko historia, ale też głęboka pasja do ludzi, którzy kiedyś żyli na tej ziemi. Staszek miał w sobie niezwykły dar – potrafił opowiadać o przeszłości z czułością i precyzją, z pokorą badacza i wyobraźnią kronikarza. I choć znał historię Schaffgotschów jak mało kto, to nigdy nie było mu dane spotkać się z ich potomkami w dawnym rodowym pałacu w Cieplicach – miejscu, które dla niego miało wymiar symboliczny. Marzył o tym spotkaniu. Bardzo chciał, by to, co robił dla pamięci tego rodu, miało swój ludzki finał. 

Praca przy książce o Schaffgotschach była czymś więcej niż tylko wydawniczym przedsięwzięciem. To był jego wielki wkład w przywracanie pamięci o arystokracji śląskiej – rzetelny, pełen szacunku, wolny od ideologii. Książka Firszta, „Schaffgotschowie. Arystokratyczny ród na Śląsku", była pierwszą od ponad stu lat, jaka ukazała się poświęcona tej rodzinie, wydana przez Parafię Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach. A jej oficjalna prezentacja – właśnie w Kopicach – miała dla nas wszystkich ogromne znaczenie. Wierzę, że dzięki temu zostaniesz na długo zapamiętany również tam – w kolebce górnośląskiej linii Schaffgotschów.

 Premiera książki odbyła się w rezydencji naszych, górnośląskich Schaffgotschów w Kopicach – w czasie Kopickich Spotkań Pałacowych, które miały dla Nas wielką wartość emocjonalną i historyczną. To był moment symbolicznego domknięcia pewnej historii. A może raczej – jej nowego otwarcia, które rozpoczął w Kopicach.